Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, Ο άγιος της ουράνιας χαράς και της ειρήνης

by iconandlight

Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ

Εορτάζει στις 2 Ιανουαρίου και στις 19 Ιουλίου (ανακομιδή του αγίου λειψάνου του)

«αυτός δε ην υποχωρών εν ταις ερήμοις και προσευχόμενος» (=Αυτός (ο Ιησούς) αποσυρόταν συνεχώς στις ερήμους και προσευχόταν) (Λουκ. 5,16)

«Χαρά μου! Σε παρακαλώ, απόκτησε το πνεύμα της ειρήνης και τότε χιλιάδες ψυχές θα σωθούν γύρω σου».
Αχ, αν ήξερες μόνο τι χαρά, τι γλυκύτητα αναμένει μια δίκαιη ψυχή στον ουρανό! Θα αποφάσιζες σε αυτή τη πρόσκαιρη ζωή να υποφέρεις οποιεσδήποτε λύπες, διωγμούς και συκοφαντίες με ευγνωμοσύνη… μόνο για να μην στερηθούμε, εκείνη την ουράνια χαρά που ο Θεός ετοίμασε γι ‘αυτούς που τον αγαπούν. Εκεί δεν υπάρχει ασθένεια, ούτε λύπη, ούτε κλαυθμός. Εκεί υπάρχει γλυκύτητα και ανέκφραστη αγαλλίαση. Εκεί οι δίκαιοι θα λάμψουν σαν τον ήλιο”.

Ο όσιος Σεραφείμ απόκτησε την εσωτερική ειρήνη, μες στην βαθειά σιωπή

…Στο μεταξύ, πολλοί άρχισαν να παραβιάζουν την ησυχία του μακαρίου ερημίτη με το να τον επισκέπτονται χάριν πνευματικών διδαχών και παρηγοριάς. Πολλοί από την αδελφότητα του Σάρωφ έρχονταν σ’ αυτόν για συμβουλές και διδαχές ή μόνο για να τον δουν. Ο όσιος ήταν εις θέσιν να γνωρίζει και να διακρίνει τους ανθρώπους και γι’ αυτό απέφευγε μερικούς τηρώντας σιγή. Άλλους πάλι πού είχαν πράγματι ανάγκη από την πνευματική του βοήθεια, τους δεχόταν πρόθυμα και με αγάπη τους καθοδηγούσε με συμβουλές, παραινέσεις και πνευματική συζήτησι. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν οι τακτικοί του επισκέπτες, ο μεγαλόσχημος μοναχός Μάρκος και ο ιεροδιάκονος Αλέξανδρος. Αλλά και αυτοί, όταν εύρισκαν τον γέροντα καταβυθισμένο στην θεωρία του Θεού, δεν τολμούσαν να τον ανησυχήσουν, αλλά ή περίμεναν να τελείωση την προσευχή του ή απομακρύνονταν αθόρυβα.
Ο όσιος είχε και ξένους επισκέπτες. Όσες φορές συναντούσε απροσδόκητα κάποιον μέσα στο δάσος, συνήθως δεν μιλούσε μαζί του αλλά του έβαζε ταπεινά μετάνοια και απομακρύνονταν. Διότι, όπως έλεγε αργότερα στις διδαχές του, ποτέ δεν μεταμελήθηκε για την σιωπή του. Συνήθως όμως οι επισκέπτες του τον δυσκόλευαν, διότι του παραβίαζαν την ησυχία.
Δυσκολευόταν ιδιαιτέρως όταν έρχονταν σ’ αυτόν γυναίκες• αλλά δεν μπορούσε να μη τις συμβουλεύσει, διότι πίστευε ότι τέτοια ενέργεια δεν ήταν θεάρεστη. Επειδή όμως στο γυναικείο γένος ήταν απαγορευμένη η είσοδος στο Άγιον Όρος του Άθω, ο όσιος αποφάσισε να επεκτείνει την απαγόρευση και στο δικό του όρος, στο οποίο είχε δώσει την ιδία επωνυμία. Και κάποτε, όταν ήλθε στο μοναστήρι για να λειτουργηθεί, ζήτησε γι’ αυτό ευλογία από τον ηγούμενο του Σάρωφ π. Ησαΐα. Αυτός, μετά από κάποιο δισταγμό, του έδωσε ευλογία σταυρώνοντας τον με την εικόνα της Θεοτόκου.
Παράλληλα ο όσιος με πύρινη παράκληση απευθύνθηκε στον Θεό και την Υπεραγία Θεοτόκο να του εκπληρώσουν την επιθυμία και να απαγορευθεί στις γυναίκες η είσοδος στο ερημικό ασκητήριο του, για να μη γίνεται η προσέλευσης αυτών αφορμή σκανδαλισμού για μερικούς από τους αδελφούς και ακόμη περισσότερο για τους λαϊκούς. Ως απόδειξη της συναινέσεως του Θεού σ’ αυτή την παράκληση, ο όσιος ζήτησε από τον Θεό το εξής σημείο: να λυγίσουν τα κλαδιά των δένδρων στο μονοπάτι από το οποίο έπρεπε να περάσει, επιστρέφοντας μετά την εορτή των Χριστουγέννων από το Σάρωφ στο κελλί του.
Πράγματι, όταν ο όσιος την νύκτα προς την 26η Δεκεμβρίου ξεκίνησε για το Σάρωφ για την θεία λειτουργία και έφθασε στο μέρος, όπου το έδαφος κατηφόριζε απότομα, είδε ότι και από τις δύο πλευρές της διαδρομής πελώριοι κλάδοι αιωνόβιων πεύκων κάλυπταν το μονοπάτι και εμπόδιζαν το πέρασμα προς το κελλί του• την προηγουμένη δεν υπήρχε ούτε ίχνος από το φαινόμενο αυτό. Τότε ο άγιος γέροντας πλήρης ευγνωμοσύνης ευχαρίστησε τον Θεό, πεισθείς από το γεγονός αυτό, ότι η επιθυμία του ήταν αρεστή στον Κύριο. Ο ίδιος έσπευσε να συσσωρεύση επάνω στο μονοπάτι κορμούς, ώστε έκτοτε η πρόσβαση προς αυτόν ήταν παντελώς κλειστή όχι μόνο στις γυναίκες αλλά και σε όλους τους ξένους.

Μετά τον θάνατο του π. Ησαΐα (1807), ο όσιος Σεραφείμ δεν μετέβαλε τρόπο αναχωρητικής ζωής αλλά πρόσθεσε νέα ιδιότητα στην άσκησή του αναλαμβάνοντας τον αγώνα της σιωπής. Σ’ αυτούς πού τον επισκέπτονταν στην έρημο δεν παρουσιαζόταν. “Αν συνέβαινε να συνάντηση κάποιον στο δάσος, έπεφτε κάτω με το πρόσωπο στη γη και δεν σήκωνε τα μάτια του μέχρις ότου ν’ απομακρυνθεί ο διαβάτης. Μέσα σε τέτοια σιωπή πέρασε τρία χρόνια. Λίγο ενωρίτερα είχε παύσει να επισκέπτεται το κοινόβιο του Σάρωφ τις Κυριακές ή τις εορτές. Μία φορά την εβδομάδα, κατά την Κυριακή, ένας αδελφός του έφερνε τροφή στο ερημητήριο του, ιδίως τον χειμώνα, όταν ο όσιος δεν είχε τα λαχανικά του. Όταν ο αδελφός έμπαινε στον προθάλαμο, ο γέροντας λέγοντας μέσα του «αμήν» άνοιγε την πόρτα με το κεφάλι σκυμμένο προς την γη. Και μόλις έμελλε να αναχώρηση ο αδελφός, ο όσιος έβαζε μέσα στο σκεύος, πού ήταν επάνω στο τραπέζι, ένα κομματάκι ψωμί ή λίγο ξυνολάχανο και έτσι γνωστοποιούσε στον αδελφό τι ήθελε να του φέρει την επόμενη εβδομάδα.
Όλα αυτά όμως ήσαν εξωτερικά τεκμήρια της σιγής του. Την ουσία της πολύμοχθης ασκήσεως του οσίου συνιστούσε, όχι η εξωτερική αποχή από την επικοινωνία, αλλά η ησυχία του νου, η αποταγή κάθε βιοτικού λογισμού χάριν της καθαρότατης και τελειότατης αφιερώσεώς του στον Θεό. Πολλοί αδελφοί θλίβονταν υπερβολικά λόγω της απομακρύνσεως αυτής του οσίου από την άμεση επικοινωνία μαζί τους και λόγω της επιδόσεώς του στον αγώνα της σιγής. Μερικοί μάλιστα ακόμη και τον κατηγορούσαν που αποσύρθηκε στην απομόνωση, ενώ σε κοινωνία με την αδελφότητα θα την οικοδομούσε με λόγους και έργα, χωρίς να παραβλάπτεται η ευλογημένη πορεία της δικής του ψυχής. Αλλά σ’ όλες αυτές τις μομφές, ο όσιος απαντούσε με τους λόγους του αγίου Ισαάκ του Σύρου: «Αγάπησε την ησυχία, διότι αυτή αξίζει πολύ περισσότερο από το να διατρέφεις τους πεινασμένους του κόσμου»• επίσης με τους λόγους του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: «Είναι θαυμάσιο το να θεολογείς χάριν του Θεού, περισσότερο όμως συμφέρει να καθαρίσεις τον εαυτόν σου χάριν Εκείνου».
Με την πολύμοχθη άσκηση της σιωπής ο όσιος Σεραφείμ καθάριζε κατά τον τελειότερο τρόπο και φώτιζε την δικαία του ψυχή οδηγώντας την όλο και περισσότερο στο μυστήριο της θείας θεωρίας, αφού αφόπλισε παντελώς τον πολέμιό του. Τι πνευματικούς καρπούς έφερε η άσκηση αυτή στον μακάριο Σεραφείμ το βλέπει κανείς καθαρά στις διδαχές του περί ησυχίας, οι οποίες βασίζονταν αναμφιβόλως και επί της προσωπικής του πείρας.
«Όταν παραμένομε σε σιγή, έλεγε αργότερα, ο διάβολος δεν επιτυγχάνει τίποτε κατά του κρυπτού ανθρώπου της καρδίας•(Α’ Πετρ. 3,4) εννοείται βέβαια η σιγή του νου. Η σιωπή γεννά στην ψυχή του ησυχαστή διαφόρους καρπούς του Πνεύματος. Από την μόνωση και την σιωπή γεννώνται η κατάνυξης και η πραότης. Ενωμένη με άλλες πνευματικές εργασίες, η προσευχητική σιγή ανυψώνει τον άνθρωπο προς την ευσέβεια, τον φέρει κοντά στον Θεό και τον κάνει επίγειο άγγελο. Συ μόνο κάθησε στο κελί σου με νήψη και σιωπή• κοπίαζε με κάθε δυνατό τρόπο να πλησιάσεις τον Κύριο και Εκείνος είναι έτοιμος από άνθρωπο να σε κάνει άγγελο: και επί τίνα επιβλέψω, άλλ’ ή επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντα τους λόγους μου; Εκτός των άλλων πνευματικών αποκτημάτων, καρπός της σιωπής είναι η ειρήνη της ψυχής. Η σιωπή διδάσκει την ησυχία και την αδιάλειπτη προσευχή, ενώ η εγκράτεια κάνει τον λογισμό αρρέμβαστο. Αυτόν που κατορθώνει την σιωπή, τον αναμένει ειρηνική διάθεση».
Αν θέλης να διατηρήσης την ψυχική ειρήνη, να αποφεύγης με κάθε τρόπο να κρίνης τους άλλους. Η συγκαταβατικότης προς τον αδελφό και η σιωπή περιφρουρούν την ειρήνη της ψυχής. Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σ᾽ αυτήν την κατάστασι, δέχεται θείες αποκαλύψεις. Για να μην πέφτης στην κατάκρισι, πρόσεχε να μην δέχεσαι τίποτε κακό για κανένα και να είσαι για όλους νεκρός.
Για να διατηρήσης τη νήψι πρέπει να απομονωθής στον εαυτό σου, σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου: «Μηδένα κατά την οδόν ασπάσησθε» (Λουκ. ι´4). Χωρίς δηλαδή ανάγκη να μη μιλάς, εκτός αν σε ακολουθή κάποιος για να ακούση κάτι ωφέλιμο.
Τίποτε δεν συντελεί τόσο στην απόκτησι της εσωτερικής ειρήνης, όσο η σιωπή και το να συζητάς όσο μπορείς περισσότερο με τον εαυτό σου καί λιγώτερο με τους άλλους. Να προσπαθής με κάθε τρόπο να διατηρής την ειρήνη της ψυχής και να μην ταράζεσαι από τις προσβολές των άλλων. Τις προσβολές των άλλων ας τις δεχώμαθα ατάραχα, σαν να μην απευθύνωνται σ᾽ εμάς.
Η απόλυτη σιωπή είναι ένας σταυρός, πάνω στον οποίο σταυρώνεται ο άνθρωπος με όλα του τα πάθη και τις κακές επιθυμίες. Σκέψου ότι και ο Δεσπότης Χριστός ανέβηκε στον Σταυρό, αφού προηγουμένως υπέφερε συκοφαντίες και θλίψεις… Γράψε τους ακόλουθους λόγους μου όχι σε χαρτί, αλλά στην καρδιά σου: μάθε την νοερή προσευχή της καρδιάς. Να θυμάσαι ότι ο αληθινός μοναχικός μανδύας είναι να ανέχεσαι με χαρά τις συκοφαντίες και τις ψευδείς κατηγορίες. Χωρίς πειρασμούς δεν υπάρχει σωτηρία.
Τίποτε δεν είναι ανώτερο από την εν Χριστώ ειρήνη, η οποία εξουδετερώνει κάθε επίθεση των εναερίων και επιγείων πνευμάτων.
Η ειρήνη της ψυχής, αποκτάται με την υπομονή στις θλίψεις. Λέει η Γραφή: ”Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος, και εξήγαγες ημάς εις αναψυχήν” (Ψαλμ.ξε’12).
Ο δρόμος εκείνων που επιθυμούν να ευαρεστήσουν στον Θεό, περνάει από πολλές θλίψεις. Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε ειρηνική κατάσταση, μπορεί να φωτίσει και τους άλλους με το δικό του φως… Ο Κύριος μας “Ιησούς Χριστός άφησε την ειρήνη αυτή σαν κάποιο ανεκτίμητο θησαυρό στους μαθητές Του πριν το θάνατο Του, λέγοντας: «ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν» (Ιωάν. ιδ’ 27)… Γι’ αυτό πρέπει να αγιάσουμε όλες τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τα έργα μας, για να λάβουμε την ειρήνη του Θεού και να κραυγάζουμε πάντα μαζί με την Εκκλησία: «Κύριε, ο Θεός ημών, ειρήνην δος ημίν» (Ησαΐας κστ’ 12).
Έτσι ο όσιος Σεραφείμ προχωρώντας στην άσκηση της σιωπής απέκτησε τα ανώτερα πνευματικά χαρίσματα, παρηγορούμενος από την θεία χάρη και αισθανόμενος στην καρδιά άρρητη χαρά εν Πνεύματι ‘Αγίω.
Για τους υψηλούς του αγώνες και την θεάρεστη ζωή του ο όσιος αξιώθηκε να λάβη από τον Θεό το χάρισμα της διορατικότητας. Αλλά εκείνος ακόμη περισσότερο απέφευγε την δόξα των ανθρώπων και στρεφόταν προς την ησυχαστική ζωή και την άσκηση.

***

Κάποιος από τους πατέρες επισκέφθηκε τον αββά Αρσένιο. Κτύπησε την πόρτα και ο Γέροντας του άνοιξε νομίζοντας πως είναι ο υποτακτικός του. Όταν όμως είδε άλλον, έπεσε με το πρόσωπο στη γη. Εκείνος του λέγει: «Σήκω, αββά μου, να σε ασπασθώ». Και ο Γέροντας του απάντησε: «Δεν σηκώνομαι, πριν αναχωρήσεις». Και ενώ πολλή ώρα τον παρακαλούσε, εκείνος δεν σηκώθηκε, έως ότου αναχώρησε ο επισκέπτης.

Κάθε ηγούμενος, ας μοιάσει με μια σοφή μητέρα. Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ https://iconandlight.wordpress.com/2017/01/01/%CE%BA%CE%AC%CE%B8%CE%B5-%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%8D%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%BF%CE%B9%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CE%BC%CE%B5-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AE-%CE%BC/

Απολυτίκιον Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Ήχος α΄.Της ερήμου πολίτης. π. Ιωσήφ

Αρετών συ δοχείον ανεδείχθης, θεόληπτε, και του Παρακλήτου η Χάρις, τη ψυχή σου ενώκησε· απλότητι τρόπων και στοργή, τα πλήθη προσήγες τω Θεώ, και της Χάριτος τους τρόπους, τοις αγνοούσι Πάτερ Σεραφείμ διεσάφησας. Δόξα τω σε δοξάσαντι Θεώ, δόξα τω σε χαριτώσαντι, δόξα τω δωρησαμένω σε ημίν, θείον διδάσκαλον.