Περί της νεκρωσίμου ακολουθίας

To: "Ιερά Μητρόπολις Πατρών"
	Χαίρετε, Σας εύχομαι καλή Σαρακοστή και θα ήθελα να σας ρωτήσω κάτι. Γιατί στις κηδείες και στα μνημόσυνα έχουμε ύμνους που είναι σαν "χαρούμενοι"; Δηλαδή έχουν ρυθμούς χαρμόσυνους αν μπορώ να πω αυτή τη λέξη. Με εκτίμηση, Μαγκλάρας Αντώνης
Subject: Re: Kidies Date: Sun, 18 Mar 2001 12:39:31 From: "Ιερά Μητρόπολις Πατρών" To: maglaras antonis
	Αγαπητέ κ. Μαγκλάρα, Η νεκρώσιμη ακολουθία είναι ποίημα του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, ο οποίος είναι ένας από τους μεγαλύτερους υμνογράφους της Εκκλησίας αλλά και ένας από τους σπουδαιότερους θεολόγους όλων των εποχών. Η νεκρώσιμη ακολουθία αποτελεί την συμπύκνωση, με ανυπέρβλητο ποιητικό τρόπο, της χριστιανικής διδασκαλίας περί του θανάτου και της ζωής. "Όντως φοβερότατον το του θανάτου μυστήριο" γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Αλλά το φαινόμενο του θανάτου είναι μυστήριο, όσο μυστήριο είναι και το φαινόμενο της ζωής. Είναι γνωστά τα υπαρξιακά ερωτήματα "γιατί υπάρχουμε, από πού ξεκινάμε, που πηγαίνουμε". Ο χαρακτήρας της νεκρώσιμης ακολουθίας είναι διφυής. Από τη μια τονίζεται η ματαιότητα των εγκοσμίων και η μηδαμινότητα του ανθρώπου. Όμως ο τάφος αναδίδει την αληθινότητα του όντος. Δηλαδή το γεγονός του θανάτου βοηθεί τον άνθρωπο να έλθει σε αυτοσυναίσθηση και αυτογνωσία. Η συμφιλίωση με το θάνατο είναι δείγμα μεγάλης σοφίας και αυτό είναι πράγμα δύσκολο. Με το θάνατο ραγίζει βέβαια η καρδιά του ανθρώπου, και αυτού ακόμη του πιστού, όμως δεν κυριεύει την ψυχή του η απελπισία. Διότι, όπως λέει και ο Απόστολος Παύλος, οι Χριστιανοί δεν είναι όπως και οι λοιποί "οι μή έχοντες ελπίδα". Το γεγονός της Αναστάσεως είναι αυτό που συνέχει τον πιστό. Ο άγιος από αυτή τη ζωή βιώνει εμπειρικά το γεγονός της Αναστάσεως και αυτό είναι που δίνει την άλλη διάσταση στη νεκρώσιμη ακολουθία. "Ο θάνατός Σου Κύριε αθανασίας γέγονε πρόξενος". "Μακαρία η οδός, ή πορεύει σήμερον, ότι ητοιμάσθη σοι τόπος αναπαύσεως". Τα λόγια αυτά απευθύνονται στο νεκρό και ψάλλονται στον χαρμόσυνο τρίτο ήχο. Το σώμα θα εναποτεθεί στο μνήμα αλλά η ψυχή θα εξακολουθεί να ζει και μετά τη νέκρωση του σώματός της. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι αν κάποιος πεθάνει κατά τη διάρκεια της Διακαινήσιμης εβδομάδας, η Εξόδιος Ακολουθία θα τελεσθεί μέσα στο κλίμα της αναστάσιμης χαράς. Αντί των νεκρωσίμων ιδιομέλων ψάλλονται οι καταβασίες του Πάσχα και το εξαποστειλάριον "Σαρκί υπνώσας ως θνητός", αντί δε του "Δεύτε τελευταίον ασπασμόν", ψάλλεται το "Αναστάσεως ημέρα". Εκτενές ερμηνευτικό σχόλιο στη νεκρώσιμη ακολουθία αποτελεί το βιβλίο του τ. καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ανδρέου Θεοδώρου "Άμωμοι εν οδώ αλληλούια" (εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1990).